Ontdek alles over waterbehandeling: hoe kun je water ontharden en wat is het verschil tussen hard en zacht water? Waar in Nederland is het water het hardst? En is zacht water eigenlijk wel gezond voor mens, dier en plant?
Je kunt leidingwater of kraantjeswater ontharden als je te kampen hebt met hard water. In Nederland spreekt men van hard water bij een waarde boven de 12 °dH (of 2,1 mmol/l).
Wat is het verschil tussen hard water en zacht water?
Hard water
Hard water is water dat veel mineralen bevat, vooral calcium en magnesium. Deze mineralen komen van nature voor in de bodem en lossen op in het grond- of leidingwater. Hard water kan kalkaanslag veroorzaken in huishoudelijke apparaten, leidingen en op sanitaire oppervlakken.
Zacht water
Zacht water bevat weinig calcium- en magnesiumionen. Hierdoor ontstaat er nauwelijks kalkaanslag in apparaten of leidingen. Zacht water schuimt beter met zeep, is zachter voor huid en haar, en helpt energieverbruik en onderhoudskosten in huis te verlagen. Het komt vaak voor in regen- of onthard water.
+ Lees hier wat zacht water is
Hoe herken je hard water en waarom water behandelen?
Hard water in huis, kantoor of bedrijf herkennen
Hard water herken je aan witte kalkaanslag op kranen, tegels, wateraansluitingen en in waterkokers. Zeep schuimt minder goed en kleding voelt stug aan na het wassen. Ook kan je huid droog aanvoelen na het douchen. Apparaten zoals boilers en wasmachines gaan sneller stuk door kalkaanslag in leidingen en onderdelen.
Waarom hard water behandelen
Water behandelen met een waterontharder voorkomt kalkaanslag in leidingen en apparaten, wat hun levensduur verlengt en energieverbruik verlaagt. Zacht water heeft tal van voordelen zorgt voor minder zeepgebruik, zachtere was en huidvriendelijker douchewater. Het vermindert onderhoudskosten en verbetert de werking van huishoudelijke apparaten zoals boilers, wasmachines en vaatwassers aanzienlijk.
Hoe kun je water ontkalken: een overzicht
In bepaalde gevallen is de aanschaf van een waterontharder echt nodig. Hier zijn enkele manieren om hard water zacht te maken:
- Ionenwisselaars: De populairste soort, werkt met hars en zout. Vervangt calcium- en magnesiumionen door natrium. Efficiënt en betrouwbaar.
- CO₂-gestuurde ontharders: Injecteren kleine hoeveelheden CO₂ in het water om kalk op te lossen. Milieuvriendelijker, maar duurder in aanschaf.
- Omgekeerde osmose systemen (RO-installatie): Zijn waterbehandelingsystemen voor drinkwater en werken met voor- en nafilters.
- Magnetische of elektronische ontharders: Beïnvloeden kalkkristallen via een magnetisch of elektrisch veld. Weinig onderhoud, maar effectiviteit is wetenschappelijk omstreden.
+ We geven een overzicht van de verschillende waterbehandeling systemen.
Tip: Woon je in een gebied met hard water? Installeer een waterontharder bij de hoofdkraan. Zo voorkom je kalkaanslag in je hele huis, bespaar je op energiekosten én gaan je apparaten veel langer mee!
Hard water in Nederland: een overzicht
📱 Swipe of scroll naar rechts om meer te zien →
| Provincie | Gemiddelde waterhardheid (°dH) | Hardheidscategorie |
|---|---|---|
| Overijssel | 9,65 | Middelhard |
| Groningen | 9,35 | Middelhard |
| Noord-Holland | 8,00 | Middelhard |
| Noord-Brabant | 7,98 | Zacht |
| Friesland | 7,80 | Zacht |
| Zeeland | 7,34 | Zacht |
| Limburg | 7,50 | Zacht |
| Zuid-Holland | 7,20 | Zacht |
| Drenthe | 7,11 | Zacht |
| Gelderland | 6,34 | Zacht |
| Flevoland | 6,25 | Zacht |
| Utrecht | 6,64 | Zacht |
In Nederland komt het hardste water voor in provincies zoals Groningen, Noord-Brabant, Overijssel en delen van Noord-Holland. Dit komt door kalkrijke grondlagen, zoals krijt en mergel, in de bodem. Waterbedrijven pompen hier grondwater op dat veel calcium- en magnesiumionen bevat, wat leidt tot een hogere waterhardheid in deze regio’s.
+ Lees meer over plaatsen in Nederland met hard water.
Hoe kan je hard water testen: Je kunt hard water eenvoudig testen met een teststrip of druppeltest, verkrijgbaar bij bouwmarkten of online. Dompel de strip in water en vergelijk de kleur met de bijgeleverde schaal. Ook kun je kalkaanslag op kranen en glazen als aanwijzing gebruiken. Voor exacte waarden kun je laboratoriumtests laten uitvoeren. Ontdek hier alles over hoe hard water testen.
Is onthard water gezond en veilig?
Zacht of onthard water is veilig en gezond voor mensen, dieren en planten. De verwijderde mineralen (calcium en magnesium) zijn niet schadelijk, maar ook niet essentieel via drinkwater. Bij natrium-gebonden ontharding kan het zoutgehalte licht stijgen, wat voor sommige planten of diëten minder ideaal kan zijn.
+ Wil je meer weten over veilige waterontharder?
Veel gestelde vragen
Hard water bevat een hoge concentratie calcium- en magnesiumionen, meestal boven de 8 °dH (Duitse graden hardheid). Zacht water bevat minder dan 4 °dH. Hoewel hard water niet ongezond is, veroorzaakt het wel kalkaanslag in leidingen en apparaten. Zacht water voorkomt dit volledig. Leuk weetje: bij 10 °dH stroomt er jaarlijks zo’n 35 kg kalk door je leidingen in een gemiddeld huishouden.
Hard water laat kalkaanslag achter op kranen, douchewanden, en in apparaten zoals koffiezetapparaten en boilers. Dat zorgt niet alleen voor extra schoonmaakwerk, maar ook voor hogere energiekosten. Volgens onderzoek van Kiwa en Milieu Centraal neemt het energieverbruik van een boiler met 12% toe bij slechts 1 mm kalkaanslag. Bovendien verkorten kalkafzettingen de levensduur van huishoudelijke apparaten met gemiddeld 30%.
Een waterontharder zet hard water om in zacht water via een proces van ionenwisseling. Daarbij worden calcium- en magnesiumionen vervangen door natriumionen. Het resultaat: geen kalkaanslag meer in je leidingen, apparatuur of op oppervlakken. Bij een hardheid van 12 °dH voorkom je met een ontharder jaarlijks tot 20 kg kalkaanslag in een doorsnee huishouden. Bovendien verlengt dit de levensduur van je wasmachine, cv-ketel en vaatwasser aanzienlijk.
Zacht water laat geen kalk- of zeepresten achter op de huid, waardoor het zachter en gladder aanvoelt. Je hebt minder shampoo en douchegel nodig omdat het beter schuimt. Uit een studie van het National Eczema Association blijkt dat zacht water klachten van eczeem en jeuk kan verminderen. Ook je haar voelt vaak zachter aan, en handdoeken blijven langer pluizig doordat ze geen kalk vasthouden.
Zacht water vermindert het gebruik van schoonmaak- en wasmiddelen met gemiddeld 40–60%, en verlaagt het energieverbruik van warmwatertoestellen met tot 20%. Dat betekent minder chemische belasting van het afvalwater én lagere CO₂-uitstoot. Volgens Milieu Centraal bespaart een gezin met zacht water jaarlijks €100–€200 aan schoonmaakmiddelen, zeep en energie. Dat is goed voor je portemonnee én het milieu.