Ben je op zoek naar een waterontharder, maar weet je niet welk systeem het beste past bij jouw situatie? In dit artikel leggen we de meest gebruikte waterontharder systemen uit.
Om de soorten te onderscheiden maken we een onderscheid tussen waterontharders met zout ( blokken / pastilles of tabletten ) en waterbehandelingsystemen zonder zout.
1. Waterontharders met zout
Onderstaande lijst geeft een overzicht van zoutgebaseerde waterbehandelingsystemen om kalkaanslag te voorkomen.
Ionenwisselaar
Dergelijke ontharders worden ook wel waterontharders met ionenuitwisseling genoemd en is de meest gebruikte waterontharder met zout in Nederland. Werkt met een harscilinder die calcium- en magnesiumionen uit het water verwijdert en vervangt door natrium. Na verzadiging spoelt het systeem zichzelf schoon met regeneratiezout.
Je kunt de harsontharders onderverdelen in 2 groepen:
Mechanische waterontharders op waterdruk en zonder elektriciteit
Een mechanisch aangestuurde waterontharder werkt zonder elektriciteit en maakt gebruik van tandwielen, kleppen en waterdruk. Hij is robuust, betrouwbaar en weinig storingsgevoelig. De instellingen zijn vaak beperkt en vereisen handmatige afstelling via draaiknoppen. Dit maakt het systeem eenvoudig en onderhoudsarm, maar minder flexibel en nauwkeurig.
Er zijn twee types mechanische sturing:
- Tijdgestuurd: regenereert op vaste tijdstippen (bv. elke 2 dagen om 2 uur ‘s nachts), ongeacht het werkelijke waterverbruik. Dit kan leiden tot verspilling (bij weinig verbruik) of onvoldoende capaciteit (bij veel verbruik). Geschikt voor situaties met een zeer stabiel verbruiksprofiel.
- Volumegestuurd (mechanisch): regenereert op basis van het gemeten waterverbruik via een mechanisch volumemechanisme. Dit is efficiënter dan tijdgestuurd, maar komt minder vaak voor in mechanische modellen en biedt beperkte instelmogelijkheden.
Kortom, mechanische systemen zijn ideaal voor wie eenvoud en betrouwbaarheid zoekt, maar minder geschikt voor huishoudens met sterk variabel waterverbruik of behoefte aan fijnmazige programmatie.
Elektronische waterontharders op elektriciteit
Een elektronisch aangestuurde waterontharder gebruikt sensoren, elektronische kleppen en een programmeerbare controller. Dankzij een display of app kunnen instellingen gedetailleerd worden aangepast, zoals regeneratiefrequentie, tijdstippen en verbruiksmetingen. De besturing is nauwkeurig, efficiënt en vaak zelflerend.
- Volumegestuurd (elektronisch): regenereert enkel wanneer een vooraf ingestelde hoeveelheid water is verbruikt. Dit voorkomt onnodig spoelen, bespaart zout en water, en past zich aan aan wisselend gebruik. De meest efficiënte keuze voor moderne huishoudens.
- Tijdgestuurd (elektronisch): soms beschikbaar als extra functie, maar wordt zelden als hoofdregeling gebruikt vanwege het lagere rendement.
Elektronische waterontharders zijn ideaal voor gebruikers die comfort, optimalisatie en controle willen, maar vragen wel een constante stroomvoorziening en zijn gevoeliger voor technische storingen dan puur mechanische modellen.
Voor- en nadelen ionische waterontharders
Voordelen:
- Zeer effectief tegen kalkaanslag
- Geschikt voor een heel huishouden
- Automatisch en betrouwbaar
- Mechanisch of elektrisch
Nadelen:
- Regelmatig zout bijvullen
- Hogere aanschafkosten
- Aansluiting op afvoer nodig
Doelgroep:
- Particulieren
- Kleine kantoren
Richtprijs: € 900 – € 2.000 (incl. installatie)
2. Waterontharders zonder zout
Onderstaande lijst geeft een overzicht van waterbehandelingsystemen die geen zout gebruiken om kalkaanslag te verminderen.
1. CO2-waterontharder (koolzuur gebaseerde systemen)
De CO2-waterontharder is een innovatieve ontharder injecteert gecontroleerd CO₂ in het water. Daardoor blijven calcium- en magnesium opgelost in het water, zonder neerslag te vormen. Er ontstaat dus geen kalkaanslag, zonder dat mineralen verwijderd worden.
Voor- en nadelen CO2-waterontharders
Voordelen:
- Geen zout nodig
- Onderhoudsarm
- Behoud van mineralen in drinkwater
Nadelen:
- Hogere instapprijs
- Minder lang op de markt getest
- Complexere installatie
Doelgroep:
- Gezinnen
- Kantoren
- Bedrijven
Richtprijs: € 1.500 – € 2.500
2. Omgekeerde osmose systemen of RO-installatie met filters
Bij een omgekeerde osmose systeem, ook wel de waterontharder met filters genoemd, wordt water door een halfdoorlatend membraan geperst dat bijna alle opgeloste stoffen tegenhoudt, inclusief kalk, zware metalen en bacteriën. Wordt vooral gebruikt voor drinkwaterkwaliteit.
Voor- en nadelen osmose waterontharders
Voordelen:
- Geen zout nodig
- Extreem zuiver water
- Verwijdert breed scala aan verontreinigingen
- Ideaal voor drinkwater
Nadelen:
- Laag debiet (niet geschikt voor hele woning)
- Veel waterverlies tijdens filtering
- Regelmatig onderhoud
Doelgroep:
- Particulieren
- Laboratoria
- Horeca
Richtprijs: € 300 – € 800
3. Industriële waterontharders
Industriële ontharders zijn krachtige systemen voor appartementcomplexen, residenties, bedrijven en fabrieken met een hoog waterverbruik. Vaak modulair opgebouwd en uitgevoerd met meerdere harsflessen en automatische back-ups.
Voor- en nadelen industriële waterontharders
Voordelen:
- Grote capaciteit
- Efficiënt bij continu gebruik
- Aanpasbaar op maat
Nadelen:
- Prijzig
- Vereist professioneel onderhoud
- Veel ruimte nodig
Doelgroep:
- Industrie
- Horeca
- Ziekenhuizen
- Utiliteit
- Appartementencomplexen
Richtprijs: € 3.000 – € 30.000+
Monotank of duotank ionenwisselaar?
Simplex waterontharder
Een monotank waterontharder is uitgerust met één harstank waarin de ionenwisseling plaatsvindt. Dit type systeem is compacter en doorgaans voordeliger in aanschaf dan een duotankvariant. Het grootste nadeel van een monotank is dat het tijdens de regeneratie geen zacht water kan leveren. Regeneratie is het proces waarbij de hars wordt schoongespoeld met een zoutoplossing, zodat het opnieuw kalk kan binden. Dit betekent dat je tijdelijk weer hard water uit de kraan krijgt. Voor kleine huishoudens of situaties waarin dit geen probleem vormt, is een monotank een praktische en betaalbare keuze.
Duplex waterontharder
Een duotank waterontharder beschikt daarentegen over twee harstanks die elkaar afwisselen. Terwijl de ene tank regenereert, blijft de andere zacht water leveren. Dit zorgt voor een continue beschikbaarheid van onthard water, zelfs tijdens het spoelproces. Duotank systemen zijn ideaal voor grotere huishoudens & zakelijke toepassingen of gebruikers die een constante toevoer van zacht water nodig hebben. Ze zijn wel duurder en nemen meer ruimte in beslag.
Welk type waterontharder is het meest geschikt voor jou?
De ionische (zoutgebaseerde) waterontharder is in 80% van de Nederlandse huishoudens de beste keuze. Hij is krachtig, bewezen effectief en geschikt voor het hele huis. Voor wie onderhoudsvrij wil of een zoutarm alternatief zoekt, kan een CO₂-gestuurd systeem een goede optie zijn. Omgekeerde osmose is géén volwaardige ontharder, maar een aanvulling voor extreem zuiver drinkwater.
Tip: Lees onze tips welke waterontharder het best bij je past.
FAQ
Er zijn grofweg vier soorten waterontharders:
- Ionenwisselaars: De populairste soort, werkt met hars en zout. Vervangt calcium- en magnesiumionen door natrium. Efficiënt en betrouwbaar.
- CO₂-gestuurde ontharders: Injecteren kleine hoeveelheden CO₂ in het water om kalk op te lossen. Milieuvriendelijker, maar duurder in aanschaf.
- Magnetische of elektronische ontharders: Beïnvloeden kalkkristallen via een magnetisch of elektrisch veld. Weinig onderhoud, maar effectiviteit is wetenschappelijk omstreden.
- Omgekeerde osmose systemen (RO-installatie)
Wist je dat: ionenwisselaars het meest worden geplaatst in huishoudens vanwege hun bewezen effectiviteit en lagere verbruikskosten op lange termijn.
De keuze hangt af van je gezinssamenstelling en waterverbruik:
- 1–2 personen: Compact model met 5–10 liter harsvolume is vaak voldoende.
- 3–4 personen: Kies een model van 15–20 liter. Capaciteit: circa 2.000 liter zacht water tussen regeneraties.
- 5+ personen of met bad en regendouche: Kies een toestel met minimaal 25 liter hars en hoog debiet (min. 2.500 l/u).
Technisch weetje: een toestel met automatische volumegestuurde regeneratie bespaart water en zout t.o.v. tijdgestuurde modellen.
De prijzen variëren:
- Ionenwisselaar: €900 – €2.000 (incl. installatie).
- CO₂-model: €1.800 – €3.000.
- Magnetisch systeem: €150 – €500, maar met betwiste effectiviteit.
Besparing: tot €200 per jaar op energie, schoonmaakmiddelen en zeep. Op lange termijn verdient het toestel zichzelf terug in 5–7 jaar.
Let op deze technische specificaties:
- Harscapaciteit: bepaalt hoeveel water kan worden onthard tussen regeneraties (10–30 liter bij huishoudelijke modellen).
- Regeneratietype: volumegestuurd is zuiniger dan tijdgestuurd.
- Zoutverbruik: gemiddeld 100–200 gram per regeneratie.
- Debiet: controleer of het toestel het piekverbruik aankan (bijv. ≥2.000 l/u bij gezinnen).
Weetje: sommige slimme ontharders zijn via een app te bedienen en geven waarschuwingen bij laag zoutniveau of lekkages.
Voor niet-residentiële toepassingen gelden hogere eisen. Hieronder enkele richtlijnen:
- Kantoor (10–50 personen): Ionenwisselaar met debiet van 3.000–5.000 l/u en ca. 30–50 liter hars. Meestal dubbelkolomsysteem voor non-stop werking.
- Horeca (restaurant of hotel): Hygiënisch model met HACCP-conformiteit. Debiet ≥5.000 l/u, vaak met spoeling in daluren. Ook geschikt voor ijsmachines en vaatwassers.
- Industrie: Op maat gemaakt. Debieten >10.000 l/u. Vaak gekoppeld aan proceswater- of stoomketels. RO-systemen (omgekeerde osmose) of CO₂-systemen kunnen extra voordelen bieden.
- Appartementencomplex (meerdere units): Centraal geplaatste ontharder (bijv. 100 liter hars, debiet tot 10.000 l/u), eventueel met by-pass per unit. Belangrijk: drukbehoudsysteem en regeneratie op daluren.
Tip: Laat altijd een dimensioneringsstudie uitvoeren voor exacte capaciteitsberekening op basis van werkelijk verbruik.